Ik had ‘m al eventjes in huis, maar van schrijven erover was het nog niet gekomen. De smaakbijbel is namelijk een verslingerend boek dat je niet meer van je af kunt leggen als je er eenmaal in begonnen bent. Maar ik ruk me nu tussentijds toch even los om je dat te vertellen. Niet dat ik het boek al uit heb hoor, nog lang niet, dit is een boek namelijk waar je jaren zoet mee bent.

Thesaurus
Wel een beetje een pretentieuze titel, die bijbel. In het Engels heette ‘ie de The Flavour Thesaurus, maar in Nederland weet vast weer niemand wat een thesaurus is, moet de uitgever gedacht hebben. Dan maar bijbel. Maar het is meer een naslagwerk. Eentje waarin talloze smaakcombinaties beschreven worden, steeds van twee ingrediënten, anders werd het te dol voor de schrijfster. Die zich in de inleiding nu al vrolijk maakt over haar aanvankelijke naïviteit om dit boek eens eventjes te schrijven.

Leesboek
Dit is geen kookboek maar een leesboek, en daarmee toch weer heel anders dan Smaakvrienden van Angélique Schmeinck, waar het me aanvankelijk aan deed denken. Dit is een duizelingwekkend leesboek vol verhaaltjes, overpeinzingen, herinneringen en reisverhalen, allemaal naar aanleiding van in totaal 4851 mogelijke combinaties van twee ingrediënten. En geheel en al zonder foto’s of illustraties. Wel citeert de auteur er lustig op los en vermeldt ze bijvoorbeeld wat Claudia Roden, Harold McGee of Fuchsia Dunlop al eens over een bepaalde combinatie hebben opgeschreven. Recepten staan er soms ook tussendoor, heel compact verwoord, maar daarom niet minder verleidelijk. Voor doetjes is het ook al niet: ‘Ik ga ervan uit dat u weet dat de meeste hartige gerechten zout bevatten’.

Onschuldig meisje
Schrijven kan Niki Segnit zeker, en vaak ook grappig. Ze is dol op de vergelijking als stijlfiguur: ‘Bloemkool is broccoli die geen zin heeft in gedoe’. Korianderzaad & knoflook is ‘als het schoolhoofd aantreffen in een tatoeagewinkel’. Citroen & basilicum: ‘even zomers als een emmertje en een schepje’. Sommige items kunnen haar duidelijk bekoren en krijgen veel ruimte, anderen krijgen slechts minimale vermelding. Bloedworst & Coquille: ‘in luxe restaurants vindt u een bleke sint-jacobsschelp vaak bevend als een onschuldig meisje op de knie van een vieze oude plak bloedworst’. Dan weten we het wel.

Biet kwijt
Het boek is net zo onhandig als inspirerend. Want in het hoofdstuk Citroen stuit je op Citroen & Chocolade en Citroen & Dille, maar voor Citroen & Ei moet je vervolgens bladeren naar het hoofdstuk met Ei & Citroen. Door al die verwijzingen blijf je maar surfen van het ene naar het andere. Waarmee je ook steeds op ideeën komt, dus erg is het niet natuurlijk, integendeel, wel tijdrovend. Iets gericht opzoeken blijkt soms lastig. Waar is bijvoorbeeld de biet? Het woord komt in geen van drie (wow!) registers aan het eind voor. Pas veel later stuit in puur toevallig op de rode biet in het hoofdstuk Aarde (samen met paddestoelen, aubergines en komijn). De wortel valt dan weer onder Bos, de pastinaak is ondergebracht bij Specerijen. Die logica is voor gevorderden. Net als de grafisch vormgegeven ‘smakenschijf’ waar ik persoonlijk nog altijd geen chocola van kan maken. Maar het blijft een geweldig boek waardoor je steeds weer op ideeën komt. Appelijs met korianderkorrels? Nooit aan gedacht, maar beslist snel proberen.

Niki Segnit, De smaakbijbel, uitgeverij Podium, ISBN 9789057594434, € 25,00