Afgelopen weekend stond er in een NRC een interview dat me maar niet loslaat. Een wonderlijk gesprek met twee dames van 26 die nu al helemaal weten hoe het leven in elkaar zit. En die daar 200.000 volgers mee weten te bereiken. The Green Happiness noemen ze zichzelf. Eet geen vlees, geen vis, geen soja, geen zuivel, geen gluten en geen eieren, want dat laatste is “de menstruatie van de kip”. Waarmee ze volgens mij de ovulatie bedoelen, en juist níet de menstruatie, maar ach, wie maalt er om feiten?
Waar komt al die wijsheid vandaan? Hoe wéét je dat allemaal zo zeker? vraag ik me dan af. Het draait kennelijk allemaal om gevoel en emotie. De dames zijn immers geen wetenschappers, ze “vertellen alleen wat je diep van binnen al wist.” Noten, avocado en olijfolie nooit samen nuttigen maar uitsluitend apart, anders “stop je jezelf vol met vet, je vertering vertraagt en de glucose bereikt je cellen niet.” En in dezelfde adem doodleuk beweren dat eten “overbodig gecompliceerd en verwarrend is gemaakt.”
Vroeger, nee, toen aten ze aardappelen en vlees uit de snelkookpan en af en toe een loempia. En, o gruwel, boterhammen met hagelslag! En toen kregen hun moeders ook nog allebei kanker. “Niet dat we willen beweren dat onze moeders kanker kregen door wat ze aten…”, maar de suggestie wordt wel degelijk gewekt. De ene moeder is dood, de andere genezen. Maar die is nu dan ook vegetariër.
Waarom schrijft interviewster Rinskje Koelwijn dit allemaal braaf op, zonder enige kritische wedervraag? Ze noemt zijdelings voedingswetenschapper Martijn Katan die alle mythes over gezonde voeding moeiteloos kan ontzenuwen, maar het lijkt of die passage pas achteraf is toegevoegd om toch nog een semi-kritische toon te plaatsen. Waarom niet de dames ermee geconfronteerd tijdens het gesprek? Want wacht eens even, dit is wél NRC Handelsblad, slijpsteen voor de geest, een van de meest serieuze kranten van ons land, niet een of andere damesglossy waar de stagiaires ongehinderd de kolommen mogen opvullen met klakkeloze onzin over de nieuwste hype op het gebied van eten en gezondheid.
Waarom raakt het me zo? Het zijn vast leuke, aardige meiden, die twee, en hartstikke goed dat succes van ze, met binnen een jaar zestien medewerkers en wereldwijde plannen. Ze doen toch geen vlieg kwaad? Maar ik denk aan die arme 200.000 volgsters. Vrouwen tussen de 18 en 35 “met meer dan gemiddelde kennis van voeding”. O ja, wie zegt dat? Bewijst hun volggedrag niet eerder dat ze juist niets weten van voeding? Allemaal onzekere jonge vrouwen die zich ergens aan willen vastklampen, die behoefte hebben aan houvast, al is het nog zo absurd (elke ochtend 20 minuten je mond spoelen met kokosolie “om alle afvalstoffen te doen verdwijnen”??) De ratrace van mee moeten doen, althans, van denken dat je mee moet doen omdat je er anders niet bij hoort.
Maar wacht even, wat is nou mijn probleem? Ik ben toch nadrukkelijk tegen pakjes en zakjes? Klopt. Mijn punt is echter dat ik wil laten zien dat je beduveld wordt als een zakje broccolisoep slechts vulmiddel en smaakversterkers bevat en maar 0,5% broccoli. Dat je net zo makkelijk even zelf een soepje maakt met een stronk verse broccoli. En ja, ik heb het donkerbruine vermoeden dat zulks nog gezonder is ook, maar het gaat mij vooral om het feit dat het veel lekkerder is. En mensen die toch graag een zakje aardappelpuree blijven gebruiken? Die moeten dat vooral doen, ik ben de laatste om iets te verbieden.
Is het dan niet mooi meegenomen dat er mensen zijn die tenminste bewust nadenken over eten? Zeker. Maar waarom is aandacht voor eten steeds vaker een kwestie van extremen? Óf het gaat over fitgirls met hun obsessieve aandacht en socialmedia-verslaving voor “healthy” en wat je daar allemaal voor moet doen en vooral laten. Óf het gaat over obesitas en en hopeloos ongezonde eetpatronen en iedereen is te dik, kinderen voorop. Zoals die kinderen uit een achterstandswijk in Rotterdam die een tijd lang elke avond hun eten fotografeerden. Treurnis troef, maar de ouders vonden het er allemaal prima uitzien.
Wat is er gebeurd met gewoon normaal doen? Gewoon lekker eten, met wat vaker de focus op groente, eens wat minder vlees, geen frisdrank maar thee, regelmatig een handje noten en sowieso alles een beetje met mate. Daar kom je toch een heel eind mee? Wees eens wat meer tevreden met je lijf en met je leven, en kies voor lekker in plaats van gedoe. Of ben ik nou de enige die boos wordt van onzin als “wie gemiddeld eet, voelt zich ook gemiddeld.”
Tja, we doen allemaal ook maar gewoon ons best. Laten we elkaar niet zo de maat nemen over wat je allemaal niet of wel zou mogen eten. En laten we niet zo met z’n honderdduizenden achter zelfbenoemde goeroes aanrennen die ook maar wat doen. Je gaat toch niet elke ochtend een glas klei drinken omdat Rens Kroes dat toevallig doet? Denk voor jezelf. En laten we hardop samen schaterlachen om zinnetjes als “Een suikervrije, veganistische crèche vinden, is al niet eenvoudig. Hoe moet dat straks op de basisschool?”.
Naschrift:
Geschrokken van alle commotie (?) kwam de wetenschapsredactie van NRC Handelsblad op maandag op de website alsnog met een kritisch artikel. En ‘s avonds zat ik met beide dames aan tafel bij RTL Late Night.
De ombudsman van NRC schreef er een week later ook nog over.
En zelfs Arjen Lubach wilde het best nog een keer helder uitleggen:
En daarna werd ik ook nog gevraagd door JAN magazine om een opiniestuk te schrijven over dit onderwerp: Lariekoek en apekool (Blendle €)