Wat een prachtexemplaar, het boek Oranje toetjes van culinair historica Lizet Kruyff en meesterpatissier-in-ruste Cees Holtkamp. ‘Kookboek’ doet het boek te kort, want hoewel er beeldschone recepten in staan, is het vooral een heerlijk boek om te lezen. En laat het maar aan Lizet Kruyff (van o.a. Rijntje Biljardt) over om je smakelijk te onderhouden met alles wat ze opdook in de paleisarchieven.
Dit boek gaat namelijk over de toetjes die de koninklijke familie op tafel placht en pleegt te zetten. Vaak letterlijk oranje gekleurde toetjes, die meteen ook het verhaal vertellen van de geschiedenis en eetcultuur van onze vorsten, vorstinnen en stadhouders. Want dat blijkt allemaal te zijn bewaard. Sterker nog, de hofmaarschalk-van-dienst houdt al eeuwen lang nog altijd elke dag bij wat er aan het hof zoal genuttigd wordt. Alleen voor de toetjes van Willem Alexander en Maxima is het nog te vroeg om ze te mogen vermelden, die vallen voorlopig nog even onder het geheim van het paleis. Voer voor toekomstige culinaire gravers.
Fijn leesvoer, ik noemde het al. Over ‘frikmomentjes’, de herkomst van het woord ‘toetje’ in plaats van dessert, volop informatie over suiker (‘van honing naar riet naar biet’) en het beroep van suikerbakkers of de kunst van het opstijven in het pré-gelatinetijdperk. Ik had op mijn blog al eens geschreven over het huwelijksmenu van Beatrix en Claus uit 1966, maar nu weet ik bovendien dat zij de eerste waren die de bruidstaart serveerden als onderdeel van het déjeuner-dinatoire.
Meneer Holtkamp had er flink op losgebakken voor de boekpresentatie. Alles geproefd, uiteraard, alles even verrukkelijk.
Maar dan die recepten! Meneer Holtkamp kun je om een boodschap sturen, dat moge duidelijk zijn. Als een echte patissier houdt hij het soms uiterst beknopt (“maak sinaasappelmandjes door acht handsinaasappelen uit te snijden en uit te hollen”) maar aan de andere kant is hij ook weer gewoon genoeg om uit te gaan van diepvriesbladerdeeg. De recepten zijn hier en daar voorzien van ophiptips van Joris Bijdendijk (restaurant RIJKS) en er vallen tussendoor volop leuke historische ditjes en datjes op te snoepen. En niet te vergeten: alles is fraai op de foto gezet in dito servies door Michael van Emde Boas. Echt, een boek om als een prinsesje mee weg te duiken in de kussens, kopje thee in de hand (pink omhoog, uiteraard).
Lizet Kruyff en Cees Holtkamp, Oranje toetjes, van Willem de Zwijger tot Willem-Alexander, uitgeverij Bas Lubberhuizen, ISBN 9789059374089, € 24,95
