Juist in deze dagen van overvolle kersttafels en dito vuilnisbakken is het zinvol om even stil te staan bij het ouderwetse fenomeen kliekjes. Dat deed culinair journaliste Puck Kerkhoven ook. Ze ontdekte namelijk dat er per huishouden gemiddeld 135-170 kilo aan schillen, noppen en dozen wordt weggegooid, en circa de helft daarvan (76 kilo) had nog prima op tafel gekund. Om dit sluipende gevaar een halt toe te roepen schreef Puck maar meteen een kookboek, Het grote kliekjesboek. ‘Weggooien kan altijd nog’, luidt de ondertitel, een motto dat ze nog van vroeger thuis heeft meegekregen van haar moeder en oma. Of eigenlijk opa, want die kookte thuis, en was de inspiratiebron voor bijvoorbeeld de knolselderijkoekjes.

Jaren 50
Het bewust niet-glossy uitgegeven boek ziet er in de vormgeving hier en daar zelfs een beetje viezig uit, alsof de drukinkt is uitgelopen. Grapje van de vormgever. Naast foto’s van de gerechten (van echtgenoot Karel Fox) ook allerlei zwart-wit jaren ‘50 foto’s van nijvere huisvrouwen. Toch probeert het boek het fenomeen kliekjes juist uit die oubollige (ik zou bijna zeggen: oudbakken) hoek te halen. Zo is het duidelijk minder ‘typisch minima’ dan het een paar jaar geleden verschenen Kliekjeskookboek van Lydia Tuijnman.

Jonnie Boer
Vier bekende Nederlandse koks hebben eveneens een recept voor het boek aangeleverd. Zo is Jonnie Boer zelfs in zijn kliekjesbenadering weer karakteristiek onnavolgbaar onalledaags met zijn ‘Houtduif met biet en appel en kruim van kaantjes’. Alain Caron adviseert het gebruik van pvc-buis in zijn tips voor kliekjes met de Franse slag. En Louise Leenaers bewijst dat kliekjes helemaal geen Hollands verschijnsel is; de Surinaamse keuken zit er juist vol mee.

Witte lijs van de Chinees
Het boek is ingedeeld naar ingrediënt, van brood tot rijst, van eieren tot aardappels. En niet te vergeten restjes vlees, kip en vis. Naast recepten ook veel bewaartips, zoals wanneer ‘de afhaalchinees je weer veel te veel witte “lijs” heeft meegegeven’. En een pleidooi voor het gezonde verstand: vaar niet blind op de THT-datum, maar geef je ogen en neus de kost.

Puck Kerkhoven, Het grote kliekjesboek – Weggooien kan altijd nog, uitgeverij De boekenmakers, €17,50