“Kruidnotendéég?!” brieste mijn redacteur Willemijn, die mij regelmatig vanuit de supermarkt berichtjes stuurt als ze weer eens iets idioots is tegengekomen. Inderdaad, kruidnotendeeg in een pakje, je verzint het niet, maar het bestaat. Je hoeft er alleen nog bolletjes van te rollen. Waarom zou je dan niet meteen gewoon kant-en-klare kruidnootjes kopen? De lol van zelf bakken, zeker met kinderen, is toch juist gelegen in het deeg kneden? Educatief verantwoord ook nog, om ze te laten zien hoe je van een berg onwaarschijnlijke ingrediënten ineens iets heel lekker eetbaars maakt. Laat Sinterklaas het maar niet horen.

Want ja, hij is weer in het land, dat kan niemand ontgaan zijn. Het werd ook hoog tijd, met supermarkten die immers al sinds september volgestouwd liggen met kruidnoten en pepernoten. Tot mijn grote verdriet heerst daar trouwens sinds jaar en dag spraakverwarring over. Er is zelfs een speciale website aan gewijd, needatzijnkruidnoten.wordpress.com. Terwijl, hoe moeilijk is het nu helemaal? Kruidnoten zijn die kleine, brosse halve bolletjes die naar speculaas smaken. Pepernoten zijn die taaie lichtbruine bonken met anijsaroma. Ze lijken in de verste verte niet op elkaar, dat zult u met me eens zijn. Gek genoeg worden kruidnoten wel vaak pepernoten genoemd, andersom nooit. Enfin, het is elk jaar weer een heikele kwestie.

Kant-en-klaar: Bolletje kruidnoten
Inhoud: Tarwebloem, suiker, plantaardige vetten, glucose-fructosestroop, kruidnootjeskruiden (bevat kaneel), rijsmiddelen (E500, E450), gebrande suiker, zout, emulgator (sojalecithine).

Bij Bolletje kennen ze tenminste hun klassiekers, dat moet je ze nageven. Maar zelf bakken, en dan bedoel ik echt helemaal zelf bakken, is allesbehalve moeilijk. Daarom geef ik speciaal nog maar even mijn eigen recept voor kruidnotendeeg voor groot en klein. Geschikt voor zowel pakjesavond als antipakjesavond!

Zelf maken?
Nodig voor zo’n 75 stuks:
250 g zelfrijzend bakmeel
150 g boter
125 g bruine basterdsuiker
10 g speculaaskruiden
4 eetl melk
snufje zout
evt. een klein beetje versgemalen peper uit de molen

Verwarm de oven voor op 175°C. Snij de boter in stukjes en doe in een kom, samen met de overige ingrediënten. Kneed goed door elkaar tot een soepel deeg. Voeg wat extra melk toe als de boel uit elkaar blijft vallen. Maak er kleine bolletjes van, formaat knikker. Leg ze op een met bakpapier bedekte de bakplaat en duw ze een beetje plat, anders rollen ze alle kanten op. Bak ze in 15-20 minuten gaar en bros.

Tips:

1. Voeg een lepeltje extra melk toe als de boel uit elkaar blijft vallen.
2. Duw de bolletjes een klein beetje plat op de bakplaat, dan rollen ze niet alle kanten op zodra je de plaat in de oven schuift.
3. Zorg dat ze niet pal naast elkaar liggen, dat kan straks in de oven één grote koek worden.
4. Koekkruiden of speculaaskruiden? En dan bestaan er ook nog ‘koek- en speculaaskruiden’… De exacte mix verschilt per producent, maar het is gewoonlijk een mengsel van kaneel, koriander, kardemom, gember, peper en nootmuskaat. Gemalen kruidnagels horen er van oudsher ook in, maar dit dure ingrediënt wordt steeds minder vaak aangetroffen.

 

Overigens, voor wie toch liever pepernoten wil in plaats van kruidnoten, kan ik het verrassende oerrecept van culinair historica Lizet Kruyff van harte aanbevelen. Onder de noemer pepernotenrevolutie trekt zij strijdhaftig door het land met pepernoten volgens authentiek recept. Die zijn niet gemaakt met gewone zwarte peper als in de pepermolen, maar met de tikje zoete staartpeper (de Afrikaanse Piper cubeba). Het recept staat op haar blog Spinazieacademie.nl.